تأویل هنجارمحور در حکمت متعالیه
author
Abstract:
تأویل در حوزة معرفتشناسی دینی، کلامی، فلسفی و عرفانی از واژههای پرکاربرد و پرتأثیر است. حکمای متعالی و عرفای محقق قلمرو تأویل را به حوزة هستیشناسی نیز مرتبط دانسته و سرچشمة تأویل در حوزة الفاظ و مفاهیم را در این مبدأ مستقر دیدهاند. بیان ربط این دو حوزه از اهداف مهم حکمای متعالی در تفسیر متون دینی است که پیشاپیش سبب زدودن شبهات نیز میشود. برجستهسازی مقصود و همگرایی این دانایان در منظور از تأویل شایسته و بیان زیرنهاد آن، همسانبودن کتاب تدوین و کتاب تکوین در نیاز به کاربرد تأویل برای راهیابی به حقیقت موجودات و تأثیر منحصربهفرد نگاه یگانهانگار به هستی و فراسو قراردادن آموزههای دینی، همانند ظاهر و باطن، از اهم مقاصدی است که در این نوشتار برای شفافسازی فرایند تأویل دنبال میشود. همچنین، بیاساسبودن ادعای ظاهرگرایان در نفی مطلق تأویل و اتهام تأویلگرایی گزافهمحور علیه رقیبان خود رهاورد ارزشمند این تبیین است. تاریخ ممتد ظاهرگرایی گواه حملات پرتعصب و مجادلات اشباع از تصلب در برابر اعمال قواعد عقلی و شهودی در فهم مقاصد ژرف ظواهر متون دینی است. دامنة شبهههای ظاهرگرایان از منع مطلق تأویل تا تحریف مفهوم و مصداق آن گسترده است، اما ساختار ادبیات متون دینی آنها را به گذر از ظاهر و ارادة معنای غیرلغوی و دستور زبانی و کاربرد تأویل ناگزیر کرده است. بیش از همه، حکمت متعالیه آماج اتهامات بیاساس این گروه است و ایجاب میکند با نگاهی همهجانبه در قلمرو لفظ و معنا، و در ساحت کتاب تدوین و تکوین، سیر کاربرد تأویل در سنت و سیرة حکمت متعالیه در مواجهه با متون دینی بررسی شود. در این پردازش طرح بدیع حکمت متعالیه یعنی جمع بین بقای الفاظ بر معنای ظاهری و گذر به باطن معنا، در مواجهه با متون دینی محسوس، و کارامدی این روش برای دستیابی به ژرفای آموزههای خردپرور دینی ملموس است.
similar resources
بازخوانی تأویل ابن عربی از عرش در پرتو حکمت متعالیه و تبلور آن در معماری آئینی
مقاله حاضر میکوشد تا ضمن واکاوی حقیقتِ واژۀ قرآنی «عرش»، به ایضاح معنای حقیقی و مجازی آن پرداخته و تأویل عرش، موضوع استوای حق بر عرش و رابطۀ آن با انسان کامل در کلام ابن عربی و امام در مکتب شیعه و تفسیر مفسّرین حکمت متعالیه از «عرش» در آیات کریمۀ قرآن را بررسی کرده و سپس به تبیین معانی واژۀ عرشه، آرکه و آرخه لاتین بپردازد. در واقع، همانگونه که «عرش» در قرآن کریم به معنای حقیقی عرش اللّه که همان ...
full textسرشت سیاست در حکمت متعالیه
چکیده بیان مفهوم و سرشت سیاست از وظایف مهم فلسفة سیاسی است و بدون فهم این موضوع نمیتوان از دیگر مباحث فلسفة سیاسی سخن به میان آورد. این مفهوم از دیدگاه حکمای حکمت متعالیه بحث شده است و یکی از مؤثرترین فلسفههای شناختهشده در ایران است که فلسفة وجودی انقلاب اسلامی قرار گرفت. به گونهای که بیشترین تعامل را با جامعة سیاسی ایران و رخدادها و تحولات آن برقرار کرد. تلاش شده است تا دربارة مفهوم سیاست...
full textبایستههای عقلانیت در حکمت متعالیه
عقلانیت و خردورزی، برجستهترین فعل و شاخصة فصل اخیر انسانیت است، که مکتبهای مختلف فکری و فلسفی برترین و ماندگارترین اعتبار خود را در قوت انتساب به آن میبیند. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش است که: حکمت متعالیه بهعنوان عالیترین نماد عقلانیت شیعی، شرایط اساسی درستاندیشی و خردورزی حکیمانه را چگونه ترسیم کرده است و بر چه عناصری استوار میکند؟ و خردورزان را برای نیل به حقیقت و گشودن افقهای ...
full textروششناسی شناخت در حکمت متعالیه
روششناسی شناخت در حکمت متعالیه شناخت و معرفت از مقولههایی است که همه حکما و فلاسفه در مورد آن به بحث و تحقیق میپردازند، آنچه مهم و هدف اصلی است بررسی روش های رسیدن به شناخت و منابع آن است که تحت عنوان روش شناسی شناخت یاد می شود ،در روش شناسی شناخت باید به منابع اصلی فیلسوف در رسیدن به شناخت توجه کرد.ملاصدرا روش و متد کاملا جدید و تازه ای دارد و اینکه هیچ یک از روش های قبل خود را اعم ا...
full textMy Resources
Journal title
volume 3 issue 2
pages 7- 22
publication date 2015-05-22
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023